- หลายครั้งคุณลักษณะบางอย่าง ไม่ว่าจะเป็นทางกายภาพหรือความโน้มเอียงของจิตใจ ฯลฯ อาจไม่ปรากฏร่วมกันอย่างเด่นชัดนักระหว่างพ่อแม่กับลูก แต่ปรากฏในปู่ย่าตายายแล้วข้ามมาโผล่ที่รุ่นหลาน การได้มารู้ทีหลังว่าตนมีอะไรเหมือนกับบรรพชนข้ามรุ่นก็เป็นการเติมเต็มช่องว่างบางอย่างได้อย่างน่าอัศจรรย์
- ผู้สูงวัยบางคนก็ตัดขาดหรือถูกตัดขาดจากลูกหลานหรือไม่มีหลานร่วมสายโลหิต และพร้อมกันนั้นก็มีครอบครัวจำนวนมากโหยหาคนที่เป็น เสมือน ปู่ย่าตายาย จึงเกิด ‘ปู่ย่าตายายบุญธรรม’ขึ้น เหมือนกับ ‘ดอนนา’ (Donna Supitilov Skora) ผู้หาทางเป็นคุณยายอีกครั้งผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์
- การได้เปิดรับทำให้ตระหนักว่ามี ‘ปู่ย่า’ ที่รัก ‘หลาน’นอกสายเลือด ได้อย่างไร้เงื่อนไข รวมทั้งเผื่อแผ่ความรักนั้นมาให้พ่อแม่ของหลานโดยเสมือนนั้นเช่นกัน และแม้จะไม่ได้สืบสายเลือดโดยตรง แต่ผู้สูงวัยก็สามารถถ่ายทอดภูมิปัญญาและประสบการณ์ชีวิต และทำให้สัมผัสถึงความเข้าใจแห่งบรรพกาล
1.
เด็กที่โตมาโดยมีความทรงจำของความสัมพันธ์ลึกซึ้งกับคนรุ่นก่อนหน้าพ่อแม่
คนจำนวนหนึ่งเอ่ยถึงความสัมพันธ์อันไม่ลงตัวกับพ่อแม่ของตัว ถึงแม้ความคาดหวังและที่มาของวิธีคิดของพ่อแม่จะเป็นเรื่องที่ทำความเข้าใจได้ และพร้อมกันนั้นก็ได้เอื้อนเอ่ยถึงความสัมพันธ์กับคนรุ่นตายายในลักษณะที่เป็นความรักหรือความเข้าอกเข้าใจอันไร้เงื่อนไขให้พวกเขา และแม้ว่าตอนนี้พวกเขาจะได้สูญเสียปู่ย่าตายายที่เชื่อมโยงกับตัวเองอย่างลึกซึ้งไปแล้ว แต่ก็ยังจดจำความสัมพันธ์เช่นนั้นได้เสมอมา
นอกจากนี้ หลายครั้งคุณลักษณะบางอย่าง ไม่ว่าจะเป็นทางกายภาพหรือความโน้มเอียงของจิตใจ ฯลฯ อาจไม่ปรากฏร่วมกันอย่างเด่นชัดนักระหว่างพ่อแม่กับลูก แต่ปรากฏในปู่ย่าตายายแล้วข้ามมาโผล่ที่รุ่นหลาน หากคนรุ่นหลานไม่เคยเจอปู่ย่าตายายหรือจากกันไปตอนที่ยังสื่อสารกันได้ไม่มากนักก็อาจทำให้รู้สึกโหวงเหวงอยู่ลึกๆ และการได้มารู้ทีหลังว่าตนมีอะไรเหมือนกับบรรพชนข้ามรุ่นก็เป็นการเติมเต็มช่องว่างบางอย่างได้อย่างน่าอัศจรรย์
2.
เด็กที่ขาดรากรักและโยงใยชีวภาพอันอบอุ่นแห่งอดีต
อย่างไรก็ตาม ในบางครอบครัว คนรุ่นพ่อแม่เองก็ไม่มีหรือแทบไม่มีความสัมพันธ์กับปู่ย่าตายายของตัว และสามารถซ้ำรอยการขาดการเชื่อมต่อมายังคนรุ่นต่อมา อีกทั้งมีผู้คนที่มีญาติก็เหมือนไม่มี หรือแม้มีเยื่อใยในเครือญาติแต่ก็ไม่รู้จะสานให้แน่นแฟ้นกันอย่างไร
หนำซ้ำหากญาติรุ่นก่อนไม่ลงรอย บ้างก็ได้บดขยี้ลงมาที่คนรุ่นหลัง(ไม่ว่าตั้งใจหรือไม่) เมื่อครั้งเด็กยังไม่รู้จะปกป้องตัวเองอย่างไร มารู้ตอนโตถึงความแตกร้าวก่อนหน้า และแม้จะทำความเข้าใจและให้อภัยได้ในภายหลัง แต่ความรู้สึกผิดพร่องก็ยังเยียวยาได้ไม่ถ้วนทั่วเพราะตัวเขาในวัยเด็กก็ไม่ได้เชื่อมโยงกับพ่อแม่ของตัวเองถึงเพียงนั้น แม้บ้างจะสามารถเก็บส่วนเสี้ยวที่แตกสลายมาประสานใหม่ด้วยใจทองคำ กลับมาถมความเข้าใจกันเมื่อโตขึ้น แต่บ้างก็อาจไม่ทันการแล้ว
แต่ไม่เป็นไร ท่ามกลางทุกขสัจที่ทุกชีวิตต้องเจอ วันหนึ่งเด็กทุกคนก็ต้องกลายเป็นผู้ใหญ่และในที่สุดก็เป็นคนเฒ่า แม้จะโดดเดี่ยวบ้าง
ทุกชีวิตย่อมต้องเรียนรู้ที่จะดำเนินต่อไป จนกว่าจะไปต่อไม่ได้เพราะเหตุใดก็ตาม และอาจยังต้องเดินทางอย่างเดียวดายต่อไปในห้วงระหว่างอีก
เท่านั้นล่ะหรือ?
3.
ดวงวิญญาณโดดเดี่ยวข้ามวัยที่เติมเต็มกันและกันได้ แม้ไม่ได้ร่วมพันธุกรรม
มีผู้ใหญ่ที่เติบโตมาจากการเป็นเด็กจิตวิญญาณโดดเดี่ยว และในวิถีชีวิตยุคใหม่ก็มีผู้สูงอายุที่หงอยเหงาเปล่าดายและรู้สึกไร้ประโยชน์ ทั้งที่พวกเขาเปี่ยมด้วยประสบการณ์และความรักที่จะมอบให้ซึ่งสามารถเพิ่มความหมายของชีวิตเบื้องปลายได้ แต่กลับตัดขาดหรือถูกตัดขาดจากลูกหลานหรือไม่มีหลานร่วมสายโลหิตอย่างคนอื่นในวัยใกล้กัน และพร้อมกันนั้นก็มีครอบครัวจำนวนมากโหยหาคนที่เป็น เสมือน ปู่ย่าตายาย ไม่ว่าจะเพราะระยะห่างทางกายภาพกับญาติผู้ใหญ่ร่วมพันธุกรรม หรือเพราะสมาชิกเก่าได้เสียชีวิตไป หรือเพราะเหตุใด
พวกเขาล้วนสามารถเติมเต็มช่องว่างให้แก่กันและกันได้ และปัจจุบันสื่อออนไลน์ก็เป็นอีกทางเลือกสำหรับความเชื่อมโยงด้วย
ลูกหลานแถวบ้านรับ ‘ปู่ย่าตายายบุญธรรม’
เฉกเช่นเรื่องราวของดอนนา (Donna Supitilov Skora) ผู้อาศัยอยู่ในสหรัฐฯ ซึ่งได้หาทางเป็นคุณยายอีกครั้งผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ โดยเธอมีหลานที่เกิดจากลูกชายแท้ๆ แต่ไม่ได้พบหน้าตั้งแต่ค.ศ. 2013 ในปีถัดมา เธอและสามีจึงหาทางเชื่อมโยงกับเด็กๆ ในฐานะ “ตายาย” และได้พบเพจ “Surrogate Grandparents” ของสหราชอาณาจักร
ในปี 2015 ดอนนาจึงเปิดเพจ “Surrogate Grandparents – USA” ซึ่งครอบครัวในสหรัฐฯ ที่ขาดปู่ย่าตายายมาใช้เชื่อมต่อกับผู้สูงวัยที่หาทางมอบความรักเช่นนั้น มีเรื่องราวแห่งความเกื้อหนุนมากมายจากพื้นที่ออนไลน์ดังกล่าว แม้บางครอบครัวจะคิดว่านี่เป็นแนวคิดบ้าบอในตอนแรก แต่การได้เปิดรับก็ทำให้ตระหนักว่ามี “ปู่ย่า” ที่รัก “หลาน” อย่างไร้เงื่อนไขเกินกว่าจะเชื่อว่าไม่ได้ร่วมสายเลือด รวมทั้งเผื่อแผ่ความรักนั้นมาให้พ่อแม่ของหลานโดยเสมือนนั้นเช่นกัน
ในภายหลัง ผู้คนไม่ได้เข้ามาในเพจเพื่อหาตัวแทนของหลานหรือปู่ย่าตายายอย่างเดียว แต่มีการเข้ามาหาคนที่เป็นเสมือนพ่อแม่พี่น้องด้วย ซึ่งภาพรวมก็คือการแสวงหาสายสัมพันธ์ที่มีความรักความเกื้อกูล..
ต่างวัย ไม่ตัดสิน
อีกตัวอย่างคือ เรื่องราวของมากาเร็ต นิปชาเก็น (Margaret Nipshagen) ซึ่งอาศัยอยู่ในแคนนาดาแต่ไม่ได้มีญาติที่นั่นและรู้สึกว่างเปล่า แม้จะรู้สึกแปลกๆ แต่ในช่วงวัยประมาณหกสิบเธอได้โพสต์ข้อความบนเพจในเฟสบุ๊คในทำนองหาคนใจดีรับคุณยายบุญธรรม เธออยากตอบแทนสังคม แล้วก็ได้การตอบรับอย่างล้นหลาม
เมื่อได้อ่านทัศนคติของเธอแล้วก็เห็นลักษณะสำคัญคือมากาเร็ตไม่ตัดสินคนอื่น ไม่ว่าจะเป็นด้านวิถีชีวิต การนับถือหรือไม่นับถือศาสนา เพศวิถี ฯลฯ เธอชอบคนรุ่นใหม่และแสดงเจตนาที่จะปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นโดยให้การยอมรับ เกื้อกูลและอวลด้วยรัก
4.
ไม่จำเป็นต้องร่วมพันธุกรรม แต่อาจเป็นรอยกรรมทางบวกที่พ้องพานบรรจบ
ไม่ใช่ว่าสิ่งนี้จะเป็นทางออกสำหรับทุกปัญหาและแม้มีข้อจำกัดของมันเอง แต่ก็เป็นอีกทางเลือกที่เกิดขึ้นแล้ว
และไม่ว่าจะเริ่มต้นความสัมพันธ์โดยผ่านสื่อออนไลน์หรือออฟไลน์ ผู้สูงวัยที่แม้นพวกเราไม่ได้สืบสายเลือดโดยตรงก็สามารถถ่ายทอดภูมิปัญญาและประสบการณ์ชีวิต รวมถึงพาคนอายุน้อยกว่าไปเชื่อมโยงกับรากเหง้าโบราณ ผูกพันกัน อีกคนรุ่นหลังก็มีโอกาสสัมผัสถึงความเข้าใจแห่งบรรพกาลจากหลายพื้นที่ภูมิศาสตร์ที่ได้รับมาไว้เบื้องลึกภายใน ซึ่งปล่อยออกมาในกระแสสำนึกได้ในเวลาต่างๆ
ยิ่งในห้วงยามที่มืดมิดที่สุด ความทรงจำแห่งการพานพบพ่อเฒ่าแม่เฒ่าผู้ทรงปัญญาทั้งโดยตั้งใจและที่ดูเหมือนบังเอิญทว่าสอดคล้องต้องกันอย่างมีความหมายครั้งแล้วครั้งเล่า นั่นเองเป็นดั่งแสงสว่างบนผืนฟ้าที่โอบกอดเอาไว้ ซึ่งแม้แต่รากไม้มหึมาอันพัวพัลวันดุจฝูงงูยักษ์ ณ จุดที่ ดิบดำข้นคลักที่สุดของพงไพรอันโกลาหลและขรึมขัง ก็ยังสามารถจะเลื้อยปีนขึ้นไปแตะแสงนั้นได้ ประสานรับกับฐานมารดาดินอันลึกล้น ข้างบนจรดข้างล่างนั้น
สายธารสัมพันธ์ข้ามรุ่นกับคนที่เป็นเสมือนปู่ย่าตายายโดยไม่จำเป็นต้องสืบสายชีวภาพ สามารถจะมีความลึกซึ้งเกินกว่าจะนึกคิด อาจเป็นดุจแสงตะเกียงเก่าแก่ที่ออกตามหาเด็กน้อยหลงทางในราตรีมืดตื้อ โดยเพียงหวังจะมอบความกรุณาและปัญญาให้
และได้หยอดเมล็ดพันธุ์ชุ่มฉ่ำแห่งคุณลักษณะต่างๆ ที่พร้อมจะงอกงามท่ามกลางหลากความท้าทายในการเดินทางแห่งชีวิตวัยผู้ใหญ่ของเด็กในอดีตคนนั้นได้เช่นกัน
อ้างอิง
ส่งผ่านความรู้สึกขอบคุณเป็นพิเศษแด่ หลวงปู่วัย จัตตาลโย จังหวัดสระบุรี, สุริยะ เบญ แห่งรัฐคุชราต ผู้รู้พระเวทและการแพทย์ทางเลือกหลายแขนง ซึ่งได้พบกันในห้วงเวลาต่างๆ อันมีความหมายยิ่ง และซอนย่า เว็ปเบอร์ ในละแวกคึชนาคท์ ฯลฯ ผู้เป็นเสมือนปู่ย่าตายายที่หายไปในห้วงเวลาและขอบแดนแต่ยังดำรงอยู่ในคลังแห่งจิตเสมอมา, ขอบคุณผองเพื่อน ฯลฯ ที่คอยเกื้อหนุนราวกับญาติ, ขออโหสิกรรมทุกชีวิตและในทางกลับกัน และขอบคุณทุกความแตกสลายและทุกพืชพรรณที่ทะลวงขึ้นจากคอนกรีตที่กดทับและรากไม้ใหญ่อายุยาวนานในป่าทึบที่ตามหาแสงสว่าง ซึ่งได้ส่งผ่านสัญญาณชีวิตมาให้ด้วย
(Thank you…. Suryaben Brahmbhatt, my beloved grandmother)
An Interview with Donna Supitilov Skora – The Art of Weaving Families
Surrogate Grandparents Are Needed
Toronto Woman Offers Grandparent Services On Facebook, Is Swamped By Responses
Need a grandmother? Woman looking for honorary grandkids finds many on Bunz
For Surrogate Grandparents, the Ties Still Bind
They get benefits of relationship — and so do their ‘grandchildren’
